Wat kenmerkt PLG's in het onderwijs in Zeeland?

Versie van 16 dec 2016 om 17:08

Figuur 1: Het boekje over starten met een Professionele LeerGemeenschap, door Bruns en Bruggink (2016, Bazalt).

Uitgangspunten en ambities

• Er wordt gewerkt in lerende organisaties, in een kenmerkende cultuur, structuur en een plek waar ontmoeting plaats vindt (zie definitie Peter Senge);
• De praktijk is de leer- / werkomgeving en bepaal het gezamenlijke doel;

• Werk samen aan breed gedragen verbeteringen voor de praktijk;
• Ga uit van de kennis en ervaring in de groep en betrek de omgeving;
• Focus op wat goed gaat en maak fouten, past toe, kijk terug en verbeter; geef en neem ruimte om te experimenteren, zorg voor tijd;
• Maak het visueel, maak resultaten zichtbaar;
• Laat de groep de agenda bepalen, hanteer een vaste structuur voor elke bijeenkomst, plan data en kies de frequentie;
• Samen-leren gebeurt middels critical friends en is gericht op diepe vormen van leren; Besteed aandacht aan de groei van de gemeenschap.

Aanpak en praktische randvoorwaarden

• Werk aan een relevant thema uit de praktijk (schoolontwikkeling-vragen);
• Verzamel een team van gemotiveerde, enthousiaste en relevante betrokkenen zoals leerkrachten PO, studenten, docenten en experts;
• Laat de uitvoering van de PLG in de praktijk aansluiten bij processen in het Pabo-curriculum (synchronisatie en afstemming, meten met 1 maat).

Begeleiding

• Zorg voor een goede PLG-begeleider;
• Creëer samenhang en duidelijkheid;
• Leid losjes én strikt;
• Plan en monitor acties op een evenwichtige manier;
• Verbeteringen worden duurzaam ingebed;
• Professionalisering: het begeleiden van PLG's leer je (enkel) door het te DOEN;
• PLG-begeleiders zijn bekend met de link met het Pabo-curriculum en vereisten voor praktijkonderzoek.

Het proces van de PLG

Het proces wordt aangepakt zoals aanbevolen voor PLG's en via co-creatie (zie figuur 2); de bijeenkomsten volgen elkaar op:

1. Startbijeenkomst;
2. Exploreren - Verkenning en systeemanalyse van de uitdaging;
3. Condenseren - Uitkomst: gemeenschappelijk beeld van de uitdaging;
4. Maken - Stakeholders zoeken samen naar breed gedragen verbeteringen en voeren deze uit;
5. Retro - Uitkomst: gevalideerde handelingsperspectieven | Verkenning en systeemanalyse van de hierop volgende uitdaging | De uitkomsten uit dit onderzoek kunnen worden verdiept middels klassieke onderzoeksmethoden;
6. Stand-up.

Figuur 2: Het proces van co-creatie.

Figuur 3: de rol van PLG's in de ontwikkeling van het primair onderwijs

Bronnen

Ervaringen

• Ervaringen met PLG's op HZ University of Applied Sciences
• Ervaringen binnen het programma Scholen voor de Toekomst

Literatuur

• Bruns, M. & Bruggink, M. (2016). Starten met een Professionele LeerGemeenschap. PLG-Teams in het onderwijs. Rotterdam/Amsterdam: Bazalt Educatieve Uitgaven.
• Checkland, P. & Poulter, J. (2010). Soft Systems Methodology. In M. Reynolds, & S. Holwell, Systems Approaches to Managing Change: A Practical Guide. The Open University
• Dienst Onderwijs en Kwaliteit. (2011). HZ Kader voor Praktijkgericht Onderzoek door studenten. Vlissingen: HZ University of Applied Sciences.   
• Donk, C. van der & Lanen, B. van (2016). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho
• DuFour, R. & Fullan, M. (2015). De vijf essenties van leidinggeven aan een PLG. Rotterdam: Bazalt Educatieve Uitgaven
• Kemmis, S. & McTaggart, R. (2005). Participatory Action Research. Communicative Action and the Public Sphere. In N.K. Denzin & Y.S. Lincoln, The Sage Handbook of Qualitative Research (pp. 559-603). Thousand Oaks/London/New Delhi: Sage Publications
• Keulen, H. van, Voogt, J., Wessum, L. van, Cornelissen, F. & Schelfhout, W. (2015). Professionele leergemeenschappen in onderwijs en lerarenopleiding. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 36(4)
• Klapwijk, R., & Holla, E. (2014). Leidraad onderzoekend en ontwerpend leren. Opgehaald van Wetenschapsknooppunt Zuid-Holland: http://www.wetenschapsknooppuntzh.nl/uploads/Leidraad-onderzoekend-en-ontwerpend-leren-Wetenschapsknooppunt-ZH.pdf
• Korthagen, F. XXX
• Palmer, P. (s.d.). Leraar met hart en ziel. Groningen: Noordhoff Uitgevers
• Ponte, P. (2012). Onderwijs en onderzoek van eigen makelij. Onderzoek met en door leraren. Den Haag: BoomLemma uitgevers.
• Scharmer, C.O. (2009). Theory U, Leading from the future as it emerges. San Francisco BK Publishers
• Wenger, E. (1998). Communities of practice. Learning, Meaning and Identity. Cambridge: Cambridge University Press.
• Zondervan, T. (2012a). Leren voor het leven. Naar nieuwe vormen van levensbeschouwelijk onderwijs op de basisschool. In A. Mulder & H. Snoek. Werken met diepgang. Levensbeschouwelijke communicatie in de praktijk van onderwijs, zorg en kerk (pp. 49-78). Zoetermeer: Meinema.

Hier wordt aan gewerkt of naar verwezen door: Jaarplan Samenwerking Algemeen 2016-2017, PLG-pilot 2016/2017 (verslagen), PLG-pilot 2016/2017 (verslagen), PLG-pilot 2016/2017 (verslagen)